Algemeen Slotevent project ‘Quinoa Lokaal’: take-home messages

Op 22 november 2023 vond het slotevent van het VLAIO-onderzoeksproject 'Quinoa Lokaal' plaats, na vier jaar toegewijd aan studie, veldexperimenten en samenwerking met vooruitstrevende boeren. Tijdens deze boeiende studiedag werden niet alleen waardevolle inzichten gedeeld over variëteiten en teelttechnieken, maar werd er ook uitgebreid stilgestaan bij het bredere plaatje: de verwerking, de keten en het economische aspect. Deze informatieve dag was niet enkel gericht op gangbare en biologische telers, maar ook op na-oogst-verwerkers, voedingsbedrijven, retailers, adviseurs en andere belangrijke spelers uit de agrovoedingsketen. Samen vormden zij een gevarieerd gezelschap dat deelnam aan een inspirerende uitwisseling van kennis en ervaringen.

Wil je de belangrijkste inzichten en boodschappen van dit slotevent ontdekken? Lees dan hieronder verder voor de take-home messages.

• Voor optimale bemesting van quinoa is een hoeveelheid van 130 tot 150 eenheden N per hectare voldoende. Fractioneren biedt geen meerwaarde. In Vlaanderen geldt een maximale N-bemestingsnorm van 130 tot 145 werkzame N per hectare op respectievelijk zand- en niet-zandgrond, voor quinoa met een nateelt en uiterlijk geoogst op 31 augustus.
• Wat betreft zaaidichtheid wordt 300 zaden/m² aanbevolen, zowel in gangbare als biologische teelt. Gebruik van een precisiezaaimachine is aan te raden om het zaad op de juiste diepte te leggen en de hoeveelheid zaaigoed te beperken. Rijafstand heeft minimale invloed op de opbrengst; kies deze in functie van beschikbare schoffelmachine.
• Geschikte quinoarassen voor contractteelt in Vlaanderen zijn Bastille en Dutchess van Radicle Crops (Nederland), terwijl Vikinga van QuinoaQuality (Denemarken) geschikt is voor niet-contractteelt. Het is echter belangrijk om op te merken dat verdere veredeling van Vikinga noodzakelijk is om een homogene zaadpopulatie te verkrijgen, aangezien het momenteel nog te veel uitsplitst naar zaden met een hoog saponinegehalte. In Nederland wordt actief ingezet op de ontwikkeling van F1-hybriden, onder meer bij het ras Bastille.
• Quinoa ondervindt geen problemen met zaadopslag voor het volgende jaar. Het gewas wordt beschouwd als zouttolerant, waardoor het geschikt is voor teelt in verzilte gebieden.
• Opvallend was dat tijdens het slotevent weinig deelnemers recentelijk quinoa hadden geconsumeerd. Als ze dat wel hadden gedaan, betrof het voornamelijk quinoa die niet lokaal was geproduceerd. Gekleurde quinoa wordt als aantrekkelijk gezien, en consumenten tonen meer bereidheid om quinoa in hun gerechten te gebruiken wanneer tv-koks er creatief mee omgaan.
• Quinoa kan vanuit economisch oogpunt een interessante keuze zijn in het teeltplan, maar niet voor alle Vlaamse landbouwbedrijven is het rendabel, en er zijn regionale verschillen. Granen en maïs komen als eerste in aanmerking om vervangen te worden door quinoa.
• Quinoa blijft een nicheteelt en marketing verdient aandacht. Korte ketens en regionale waardeketens worden genoemd als strategieën om quinoa met succes in de markt te zetten.
• Het FAVV reguleert quinoa als akkerbouwproduct met specifieke vereisten rond verpakking en etikettering. Hoewel analyses op het geoogste product niet verplicht zijn, kan de afnemer specifieke analyses en extra vereisten opleggen.
• Quinoa wordt niet alleen geprezen vanwege zijn nutritionele eigenschappen, maar ook vanwege zijn functionele eigenschappen, waaronder een hoog waterbindend vermogen en hoge viscositeit. Quinoa heeft interessante toepassingen in voeding voor zorgbehoevenden, zoals een aangename ervaring als indikkingsmiddel bij personen met slikproblemen.
• Bij het gebruik van quinoa in bierproductie zijn er uitdagingen, zoals bij het pureren en de wortfiltratie. Quinoa blijft een dure grondstof, en er is weinig toegevoegde waarde wat betreft smaak.
• Binnen de Europese Unie is er een groeiende vraag naar biologisch geteelde quinoa. Het belang van lokale teelt wordt benadrukt, met specifieke verwijzing naar de inzet van zonne-energie voor condensdrogen en het verminderen van de CO2-uitstoot.